En dilemmafyldt
beskæftigelsesindsats
Det er muligt at bibeholde en stærk arbejdsidentitet, selvom man har været ledig i op mod 40 år. Der kan dog være en række dilemmaer forbundet med at imødekomme denne arbejdsidentitet for medarbejdere i beskæftigelsesindsatsen. Det viser et speciale udarbejdet af to sociologistuderende ved Københavns Universitet i foråret 2019 i samarbejde med Væksthusets Forskningscenter.
I en arbejdsnation som Danmark, hvor identitet i høj grad kædes sammen med beskæftigelse, lever en række langtidsledige uden fast tilknytning til arbejdsmarkedet. De har ikke mulighed for at bygge deres identitet op omkring en kernebeskæftigelse – men er dét det samme som, at de ikke har nogen arbejdsidentitet?
Clara er en af de fem langtidsledige, aktivitetsparate borgere, hvis fortælling indgår i specialets analyse. Claras arbejdsidentitet er trods mange års ledighed ikke til at tage fejl af:
Jeg ved vitterligt ikke, hvor mange penge jeg har i næste måned. Og at leve under det er et psykisk pres. Men hvis jeg opgav at være kunstner og fik et fuldtidsjob – og der er helt sikkert mange jobs, jeg ville kunne få – så tror jeg desværre ikke, at jeg nogensinde ville blive glad. Altså det ville gøre noget andet psykisk ved mig, som, jeg tror, ville være værre. Jeg kan slet ikke forstå, hvordan nogle mennesker kan stå op om morgenen og tage hen og udføre et arbejde, som de ikke har nogen passion eller lidenskab for.
Hvordan kan beskæftigelsesmedarbejderen tage højde for, imødekomme og arbejde med en stærk arbejdsidentitet som Claras? Claras sagsbehandler, Tom, fortæller, at han i arbejdet med at få Clara i job tager udgangspunkt i hendes ønske om at arbejde som selvstændig kunstner. Samtidig vurderer han dog, at det er urealistisk, at Clara får opfyldt sit ønske, som forholdene i kunstbranchen er på nuværende tidspunkt. Tom har derfor forsøgt at arbejde med at justere Claras jobmål. I fællesskab har de opstillet et mere realistisk mål for Clara om en deltidsstilling som underviser i et kunstrelateret fag, mens hun sideløbende kan lave sin kunst. Tom beskriver sin metode således:
Jeg planter en tanke, så tager hun den til sig, og så tænker hun den videre til noget, der faktisk er meget realistisk i forhold til at kunne komme tilbage på arbejdsmarkedet.
Arbejdet med borgernes arbejdsidentiteter er ofte dilemmafyldt. Tom fortæller, at Clara faktisk bør opmatches til jobparat. Men opmatcher han hende, vil deres gode relation, som de har brugt tid på at opbygge, gå tabt, og Clara vil risikere at få en sagsbehandler, der ikke anerkender hendes ønske om at forfølge kunsten. Derfor undgår Tom at opmatche Clara i forsøget på at sikre anerkendelsen af hendes arbejdsidentitet – vel vidende at metoden er i uoverensstemmelse med den visitationspraksis, der står beskrevet i lovgivningen.
Ligeledes vælger Tom at gå ind i en tidskrævende proces med at genforhandle Claras jobmål, selvom denne proces kan være i modstrid med lovgivningens centrale målsætning om, at beskæftigelsesindsatsen skal hjælpe borgerne hurtigst muligt i job.
Ovenstående problematikker er blot et udsnit af nogle af de dilemmaer, man som beskæftigelsesmedarbejder kan stå i. Dilemmaerne udgør en del af omdrejningspunktet i specialet, der belyser, hvilke arbejdsidentiteter og årsager til ledighed der kommer til udtryk hos fem aktivitetsparate, langtidsledige borgere, samt hvilke muligheder og udfordringer beskæftigelsesindsatsen rummer for at anerkende disse arbejdsidentiteter.
Specialet anvender både et borger- og et sagsbehandlerperspektiv i undersøgelsen. På den måde har vi fået nuanceret indsigt i de mekanismer, der, set fra begge perspektiver, er med til at danne en velfungerende relation og meningsfuld indsats.
Nedenfor kan du hente publikationen En dilemmafyldt beskæftigelsesindsats, der netop sætter fokus på de dilemmaer, som specialet viser, at beskæftigelsesmedarbejderne kan stå i, når de arbejder med borgernes arbejdsidentiteter. Du kan også downloade og læse specialet Arbejde for enhver pris? i sin fulde længde.
KONTAKTOPLYSNINGER
Hvis du vil vide mere, er du velkommen til at kontakte forfatterne Anna Høeg Rasmussen og Sarah Maria Brandt:
Cand.scient.soc Anna Høeg Rasmussen, mobil 40 58 11 89, mail annahrasmussen@hotmail.com
Cand.scient.soc Sarah Maria Brandt, mobil 27 15 15 46, mail sarahmariabrandt@gmail.com
UDGIVELSER
En dilemmafyldt beskæftigelsesindsats (hovedpointer fra specialet)
Arbejde for enhver pris? (selve specialet)